Şenay Tanrıvermiş
senayt@windowslive.com
Sinema Editörü

 

Muhteşem Gatsby modası sistem değişmedikçe bitmez, hatta daha da moda olur. Bugünün kapitalist dünyasında sürekli daha fazlasını alması, tüketmesi, tüketemese bile yine de yeniden hep daha fazlasına sahip olunması emredilen insanoğlu için konu geçerliliğini sürdürüyor. Yaşam biçimi sahip olmak üzerine kurulan bireyleri, düşün dünyaları ve üretimleri doğrultusunda tanımlamaya kalkmak imkansız görünmektedir. Eski sevgiliyi kazanmanın tek yolu daha zengin olmaktır sadece. Artık bireyler evleri, arabaları, giydikleri marka kıyafetleri, kullandıkları özel eşyaları, değiştirdikleri sevgilileri veya eşleri üzerinden tanımlanırlar.

Yani daha çok, daha lüks ve daha aşırı tüketen daha makbul bireydir. Aynen’Gatsby’nin geçmişindeki boşlukları, eksikleri, kusurları ihtişamla, abartıyla, güçle doldurmaya çalışması gibi günümüz insanı da varoluşunun gereksinim duyduğu sevgi ve duygu açlığını AVM’ler de daha fazla satın alarak sağlamaya çalışır. İşte bu yüzden Fitzgerald’ın romanından daha önce Francis Ford Coppola tarafından sinemaya büyük başarıyla uyarlanan film, 2013 için de son derece günceldir. Üstelik içeriğinde bolca gizem, tehlike, romans, entrika, siyaset ve aşk mevcuttur. Dahası fakir, yakışıklı ama gururlu genç adamla güzel ve zengin kızın aşkı her zaman ilgi görecektir.

F. Scott Fitzgerald’ın kahramanı karanlık, gizemli, güçlü, yakışıklı, tehlikeli, zengin ve yalnızdır. Üstelik bütün iktidarına karşın savunmasız bir akıl hastası kadar sevdiği kadına takıntılıdır. Gatsby, Daisy’i kendi benliğindeki tüm boşlukları dolduran mucizevi, muhteşem, mükemmel bir tamamlayıcı gibi hisseder. Dolayısıyla Daisy’iyle ilişkisinin gerçekleşmeme ihtimalini kendisinin bitişi olarak algılar. Her şeye sahip olmayı başardığı gibi kaybettiği aşkını da fetişize ettiği herhangi bir meta gibi arzular.

Ancak Daisy’i fetişize edilmiş bir meta gibi değil de imkansız, vazgeçilmez, büyük aşk olarak gördüğünüzde filmi izlemenin hazzı arttıkça artar. Daisy sadece uğrunda her şeyi göze aldığı kara sevdası değildir aslında, ulaşmaya çalıştığı üst sınıf insanların da sembolize edilişidir. Daisy’nin kocası, karısı ve Gatsby arasındaki yasak ve tutkulu aşkı yıkmak için en çok bu sınıf farkına vurgu yapar. ‘Biz farklıyız, sen bizim gibi değilsin’ gibi suçlamalarla Gatsby’nin sağduyusunu kaybetmesini sağlar. Kendini her koşulda kontrol altında tutmayı başaran Gatsby yoksul ve köksüz geçmişi yüzüne vurulduğunda kendini kaybeder. Fakir bir aileden gelmek affedilemez bir kabahat olarak görülür.

Fitzgerald’ın romanında fonda bolca değinilen ırkçılık meselesine, filmde sadece birkaç küçük replikle yer verilebilmiştir. 1920’lerde Amerika’da yaşanan ekonomik krizde bazılarının Amerikan rüyasının, bazılarına kabus olarak yansımasının izleri anlatı içine yedirilmiştir. Büyük reklam panoları altında yaşanan karanlık yaşamlar ve ahlaki çöküş ana hikayenin paralelinde küçücük zaman dilimiyle özetlenebilmiştir.

Baz Luhrmann’ın 3D olarak çektiği film neredeyse Coppola’nın izinde yeni teknolojiyi kullanarak tekrar edilmiştir denilebilir. Aynı semboller, kodlar ve mizansen kullanılarak daha hızlısı, renklisi ve hareketlisi Leonardo DiCaprio, Tobey Maguire, Carey Mulligan ve Joel Edgerton tarafından bir daha canlandırılmıştır. Bunu bir eleştiri olarak algılamak mümkündür ancak Coppola’nın muhteşem Gatsby’si gerçekten öyle muhteşemdir ki kitabın özüne olduğu gibi Coppolo’nın dünyasına sadık kalmak çok doğru bir yol haritası sunmuştur. Gelelim 3D dram-romantik türe uygun mudur sorusuna?

Evet çok farklı görüşlerin her birinin kendi içinde geçerli açıklamaları mevcuttur. Renkler ve zevkler tartışılmaz elbette ama her ne kadar Luhrmann’ın üzerinize yağdırdığı kar sahnelerinden, içinde hissettiğiniz parti salonlarından ve çiçek bahçelerinden mest olmamak imkansız görünse bile uzun vadede içeriği bu denli çok tüketme halinin anlam derinliğini sığlaştırdığı görüşüne katılmamak çok güç.

Netice de bu film kaçırılmayacak kadar her açıdan zengin, doyurucu ve popülerdir. Gatsby’nin modası asla geçmez!